دربخش نخست از دو رویکرد اقتصادی و اجتماعی در برخورد به تاریخ سخن آمد. در این جا و در آغاز می خواهم این نکته را اضافه کنم که هر دوی این رویکردها مستعد این هستند که با یک مطلق نگری، به یک محدود نگری دچار شوند. .به عبارت بهتر رویکرد اقتصادی می تواند به رویکرد اقتصاد گرایی یعنی اکونومیستی و در عوض رویکرد اجتماعی به رویکرد جامعه گرایی یعنی سوسیالیستی مبدل شود.
اما تا آنزمان که ایندو رویکرد به چنین محدود نگری هایی در حیطه خود دچار نشده اند هیچ علتی ندارد ما آنها را صرف برخورد اقتصادی و اجتماعی که به تاریخ دارند به برخوردهای اکونومییستی یا سوسیالیستی به تاریخ متهم کنیم.
با حرکت از این یادآوری به ادامه مطلب می پردازیم. در بخش اول گفتیم رویکرد اقتصادی ، عامل شرایط عینی را تعیین کننده حرکت تاریخ می داند و رویکرد اجتماعی عامل مناسبات اجتماعی و مبارزه طبقاتی را.
گفتیم این اسامی به خاطر سهولت برگزیده شده اند والا شاید چنین اسامی هرگز شایسته محتوای این رویکردها نباشند.
چنانکه تاکنون دیدیم اختلافی که این دو رویکرد تاریخی و اجتماعی باهم دارند در حیطه های عدیده ایی است.
در کشورمان ایران هم به همین نحو است.
رویکرد اجتماعی مناسبات اجتماعی را می بیند. بطور روشن کاپیتالیسم را می بیند یعنی رابطه کارگری - سرمایه داری را می بیند و به مابقی و اشکال تاریخی و تکاملی کاپیتالیسم اعتنایی ندارد.
در این رویکرد دو دسته پیدا شده اند:
دسته نخست ایران را از نظر تاریخی در مرحله فئودالی و به قولی شان پیشا سرمایه داری می بیند که در آن کاپیتالیسم هنوز موجود نیست. این که در مرحله فئودالی می تواند کاپیتالیسم موجود باشد به خاطرشان خطور نمی کند.
این دسته به این نظرند که در مرحله پیشا سرمایه داری یعنی مرحله کنونی ایران نظر به سلطه امپریالیسم گذار به مرحله کاپیتالیستی و عالی تر اجتماعی برای کشور ممکن نیست.امیریالیسم مانع رشد و پیدایش بورژوازی و پرولتاریا در ایران است. راه حل راه رشد غیر سرمایه داری.
دست دوم از رویکرد اجتماعی برخلاف دسته نخست به این نظر است در ایران کاپیتالیسم موجود است. رفرم ارضی شده است و.. از این دیده مرحله کنونی تاریخ ایران مرحله کاپیتالیستی است. عمده در ایران کنونی کاپیتالیسم موجود است نه عمدگی امپریالیسم. کاپیتالیسم باید نابود کرد و نابودی آن منوط به شرط ذهنی و اجتماعی است.
ادامه دارد...
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر