خاطرات و تاملات مصدق ص 272
همان گونه که پیشتر هم اشاره شد شاه بیت مصدق در خاطرات و تاملاتش سیاست خارجی یا دستگاهی است که زیر نفوذ استعمار است. او در این نوشته به هر موضوعی که می پردازد سرانجام به استعمار و نفوذ استعمار در دستگاه دولت ایران باز می گردد و یا بهتر عنوان کنیم: مصدق که یک از اشراف دولتی قاجار است به تجربه و در عمل به این نتیجه می رسد و آن را هم در خاطرات و.. به روشنی باز گو می کند، دستگاه دولتی ایران در زمانی که او دست اندار کار است- در آغاز در سر رشته داری در خراسان - دستگاهی است که در طی ایام زیر نفوذ استعمار درآمده است. و این واقعیت برای یک آریستوکرات دولتی و برای یک اشراف قاجاری که کلیت آن به عنوان هیئت حاکمه، دستگاه دولتی را در ایران بدست خود دارد ،عملا یک واقعیت تلخی است که مانع استقلال عمل اوست.
فقدان این استفلال عمل در دستگاه دولتی ایران ، که رسما در دست اشراف قاجاری است را ، مصدق . نه تنها به عیان می بیند بل به منظور کسب دوبار آن به مبارزه برای آن برمی خیزد.
اما در این رابطه او به خوبی می داند اگر بازگرداندان این دستگاه - دولتی - به دست صاحبان سابق آن یعنی اشراف دولتی قاجاری منظور باشد، او عملا از پیش بازنده خواهد بود. از این رو او در ازای احیای سلطنت مطلقه قاجاریه، راه سلطنت مشروطه و متکی بر قانون اساسی و مجلسین را پیش رو خود می نهد.
از این رو سلطنت مشروطه برای مصدق یک وسیله است و به نظر می آید در اوضاع و احوال جدید، برای این آریستوکرات قاجاری این وسیله تنها ضامن احیا و بازستانی استقلال کشور است.
این واقع بینی که یک اشراف دولتی قاجار از خود نشان می دهد از دیگر وجوه ممیزه مصدق است. مصدق به اقرار همه آنهایی که او را از دور و نزدیک می شناسند یک ملاک واقع بین قاجاری است که درس سیاست را بر پایه آنچه است و نه از لابلای کتاب ها فرا گرفته است....
ادامه دارد..
